Với bún cá, nem chua, bánh xèo,.. Ninh Hòa(Khánh Hòa) khiến những ai từng đến đây khó mà quên được hương vị ẩm thực dân dã, giá rẻ, còn người dân thân thiện, nhiệt tình.
Giữa bao sự đổi thay, vươn mình và lớn dần theo nhịp phát triển của đất nước, ẩm thực xứ Ninh dường như vẫn đứng ngoài dòng chảy năng động ấy, như một nghệ nhân già, tỉ mỉ lưu giữ tất cả những tinh hoa ẩm thực cũng gom nhặt câu chuyện, kỷ niệm của bao thế hệ. Để rồi khi ta có dịp ngồi thưởng thức tô bún cá nóng, dĩa bánh xèo hay nhâm nhi một miếng nem chua nướng, ta may mắn được nghe những câu chuyện về lịch sử món ăn kèm theo nụ cười hào sảng của vùng đất vốn nổi tiếng là thân thiện, hiền lành này.
Đứng đầu danh mục ẩm thực xứ Ninh là món bún cá Ninh Hòa, được xem là món ăn quốc dân của người dân nơi đây. Sáng trưa chiều tối đều thấy các hàng quán bún cá nhộn nhịp người ra vô. Hàng quán chẳng cần sang trọng, chỉ là những quầy ngoài lề đường hay dưới những gốc cây, chung quanh là những bộ bàn ghế nhựa đơn sơ, nhưng mùi khói nghi ngút từ nồi nước lèo đủ để níu chân những thực khách ngang qua. Tô bún cá với nước trong vắt, điểm thêm miếng chả thơm phức, ít miếng cá hấp (dân địa phương hay gọi là cá dầm), rắc tí hành lá và cà chua, mang ra cùng với dĩa rau sống ngon mắt. Ấy vậy mà chỉ có 10.000 – 20.000 đồng. Đặc biệt là dù có nấu với nguyên liệu và công thức như vậy nhưng chẳng thể nào tìm được hương vị nào giống với những gánh bún được nấu tại quê hương, dù được chính tay người Ninh Hòa chế biến. Chính vì vậy mà với những người con xa quê, món ăn đầu tiên mà họ muốn ăn khi vừa đặt chân về Ninh Hòa chính là một tô bún cá nóng hổi, ấm tình quê.
Một tô bún cá ở Ninh Hòa có giá từ 10.000 – 20.000 đồng.
Món ăn đặc trưng thứ hai đó chính là nem chua, được xem như là “quà xách tay” khi ai đó từ quê trở lên thành phố học, hoặc quà du lịch mang về quê cho những người vừa ghé thăm Ninh Hòa. Những cục nem được lên men bằng lá chùm ruột và lá chuối bọc bên ngoài, thưởng thức kèm với tỏi sẻ tuy nhỏ nhưng vị cay nồng và ăn với nước mắm ớt sệt sệt với vị ngọt và cay nhẹ. Tất cả vị chua, cay, mặn, ngọt hòa quyện vào miếng nem chua mang lại hương vị đậm đà khó quên cho những người được may mắn thưởng thức nó. Ngoài ra, nem chua còn có thể mang nướng nhẹ nhẹ trên bếp than để lớp mỡ ứa ra phủ bóng miếng nem đang tỏa khói thơm phừng phực. Nem chua thường bán theo từng xâu, mỗi xâu có 20 cục.
“Ghé vô chợ Ninh Hòa mua một xâu nem
Một chai rượu bọt
Uống say mèm cho đỡ nhớ thương”
– Ca dao khuyết danh –
Nem chua Ninh Hòa ăn cùng tỏi sẻ.
Ninh Hòa còn rất nhiều món ăn được chế biến từ hạt gạo xay nhuyễn pha với nước (bánh xèo, bánh bèo, bánh ướt, bánh hỏi, bánh dây…). Nhưng nổi tiếng nhất có lẽ là bánh ướt. Nước bột gạo được tráng mỏng trên một tấm vải và hấp chín nhờ hơi nước, sau đó bỏ ra dĩa nhỏ, rắc thêm ít mỡ hẹ, bánh mì vụn và ruốc tôm nhìn rất đẹp mắt. Bánh ướt được ăn kèm với mắm nêm pha loãng và chả lụa. Vì mỗi dĩa bánh ướt rất ít nên bọn trẻ thường hay thi đua nhau xem ai chồng được chồng dĩa cao nhất. Nhìn những dĩa nhỏ xếp từng chồng trên bàn ăn nhìn lạ mặt và rất vui nhộn. Bánh bèo, bánh hỏi, bánh dây cũng được hấp theo cách tương tự vậy, chỉ khác một xíu về hình dạng và nước chấm ăn kèm, nhưng đa phần đều phải có mỡ hẹ, thứ “topping thần thánh” cân được hầu hết các món ăn làm từ bột gạo hấp. Riêng bánh xèo thì có thêm nhiều topping giá trị hơn như tôm, mực, thịt, trứng… Vì đúc trong khuôn gang nhỏ nên bánh xèo rất giòn và ăn không bị ngấy, ăn một rồi lại muốn ăn hai, rồi ba, bốn năm cái. Mỗi cái đầy đủ topping chỉ có 4.000đ…
Bánh dây.
Bánh ướt.
Bánh bèo chén.
Bánh căn.
Ăn nhiều no bụng rồi thì ta chuyển qua uống. Không khó để tìm ra những quầy chè ở những khu chợ quê hoặc cạnh quầy hàng ăn sáng. Người bán đơn giản thì có chè đậu đen, đậu xanh, chè sương sa sương sáo các loại với nước dừa béo ngậy, người thì trưng bày những chậu thủy tinh đủ màu sắc với hơn chục loại topping mà chỉ có 5.000đ – 10.000đ/ly. Bạn có thể ngồi xuống quầy để ăn chè trực tiếp bằng những chiếc ly thủy tinh cổ cao kiểu như những năm 90, cảm giác rất rất thú vị. Người xứ Ninh ăn nói ngọt ngào nên có lẽ vì thế mà thèm ăn đồ ngọt hơn chăng?
Nếu bạn đi dạo quanh Ninh Hòa buổi tối, bạn sẽ thấy số lượng quán chè, sinh tố, nước mía áp đảo hoàn toàn các quán nhậu hay cà phê. Người Ninh Hòa có sở thích buổi tối đi lòng vòng dạo mát, ghé đâu đó làm ly chè cho mát cái bụng, tán gẫu vài ba câu chuyện rồi lại về nhà ngủ ngon. Một ngày trôi qua êm đềm ở miền quê.
Kem bơ sầu riêng hạt đác.
Những món chè dân dã quen thuộc.
Thật khó để kể hết những điều thú vị về ẩm thực Ninh Hòa chỉ trong vài ba trang chữ. Đọc cũng chỉ làm tăng thêm sự thèm ăn trong lòng. Thôi thì một ngày đẹp trời nào đó, mời bạn về với vùng đất nhỏ nhỏ xinh xinh này, mình ngồi xuống xì xụp tô bún cá nóng rồi cùng bàn nhau sẽ ăn gì tiếp theo.
